Hoge bomen
Raadsvragen: Aangifte bij het OM als dank?
Met antwoord van het college (Ontvangen op 10 november 2021)
4 oktober 2021
Het is niet de eerste keer dat wij in ons land te ver doorschieten met beleidsregels. Denk maar even aan de geruchtmakende toeslagaffaire. Zo mogen wij op 30 september jl. in het ED lezen dat de zoon(en) van Frits Philips mogelijk door het Openbaar Ministerie vervolgt gaan worden voor illegale bomenkap op landgoed De Wielewaal. Hoewel Eindhoven in een bepaalde periode in het jaar ‘De Gekste’ is, moet het nu toch niet gekker worden. Het zwaar linksgeoriënteerde ED zet dit pontificaal met grote letters op de voorpagina alsof Philips al is veroordeeld en het landsbelang in het geding is.
In 1912 heeft Anton Philips het landgoed gekocht. In 1920 schonk Philips het Philips de Jong Wandelpark en de Fruittuin aan onze stad als een sociaal werkverschaffingsproject om werknemers van Philips tijdens de crisisjaren aan het werk te houden. De opbrengst van de Fruittuin was een bijdrage aan gezonde voeding voor Philipswerknemers. Ook het Philips van Lenneppark is een schenking van Philips aan onze stad. Ook mijn opa die destijds een beroep op Anton Philips deed, deed dat niet tevergeefs.
Frits Philips (senior) heeft het landhuis in 1934 laten bouwen en is er tot aan zijn overlijden in 2005 in blijven wonen. Het is bekend dat Frits Philips trots was op zijn landgoed en ook het onderhoud aan het bosrijke gebied was bij Philips in goede handen. Philips had ook een eigen boswachter en organisatie in dienst die het landgoed heeft onderhouden.
Dat er destijds een herenakkoord over de boswerkzaamheden is gemaakt over het landgoed, ligt in lijn met de werkwijze van destijds. Zo ben ik eind jaren tachtig door Frits Philips senior mondeling uitgenodigd om langs te komen. Geen brief of bevestiging van zijn secretaresse. Nee, bel maar even wanneer je komt zei Frits. Dat heb ik dus gedaan en samen met mevrouw Philips hebben we gemoedelijk op het terras in de zon aan de thee gezeten.
Als er bij de autoriteiten, Brabants Landschap, Provincie, Trefpunt Groen en gemeente Eindhoven niets bekend is over een gentlemen’s agreement over het landgoed tussen burgemeester Herman Witte met de heer Frits Philips over boswerkzaamheden op het landgoed de Wielewaal, wil niet zeggen dat het niet waar is! Een man een man, een woord een woord was in die tijd betrouwbaarder dan een hedendaags contract met de gemeente Eindhoven.
Als het vergunningsstelsel in de loop der jaren stringenter is geworden moet dat natuurlijk ook voor landgoed de Wielewaal gelden. Dat wil niet zeggen dat er heden-ten-dage voor de heren Frits en Warner Philips uitzonderingen in de wetgeving moet zijn. Dat beseffen beide heren heel goed en dat willen ze ook niet. Toch zou het voor Trefpunt Groen en het Brabants Landschap netter, hoffelijker en zakelijker zijn geweest om eerst eens te vragen waarom deze werkzaamheden zonder melding of een vergunning aan te vragen hebben plaatsgevonden. En niet gelijk de mondelinge afspraak tussen oud-burgemeester Herman Witte en Frits Philips senior in twijfel te trekken en terzijde te schuiven.
Met al het goede wat Philips voor Eindhoven heeft gedaan kunt u ervan uitgaan dat de heren Frits junior en Warner Philips te goeder trouw hebben gehandeld, want bij het bestrijden van de letterzetter, een allesvernietigend insect is haast geboden omdat deze insecten van boom naar boom overvliegen om daar hun vernietigende werk te doen. Daarom geldt het advies om aangetaste bomen snel te kappen, te verwijderen en te ontschorsen. Daar had een melding of een kapvergunning geen verschil in kunnen maken. Hooguit een onwenselijke vertraging van de kap.
Eindhoven is de familie Philips veel dank verschuldigd en dan past het niet om gelijk aangifte te doen bij het Openbaar Ministerie over deze bomenkap. Temeer omdat er niet aan getwijfeld hoef te worden dat er destijds een gentlemen’s agreement tussen oud-burgemeester Herman Witte en Frits Philips over het landgoed is gemaakt. Dit in ogenschouw nemend is het voor het ED een misser van jewelste om dit verhaal pontificaal op de voorpagina te zetten.
Dat brengt ons tot de volgende vragen.
- Het is aannemelijk te veronderstellen dat er in ruim honderd jaar meerdere bomen op het landgoed zijn gekapt. Want snoeien is bloeien. Hoe zijn de autoriteiten hier in het verleden mee omgegaan?
- Frits Philips heeft rond de eeuwwisseling op zijn landgoed het ‘Villapark Tegenbosch’ gebouwd. Hoe hebben de autoriteiten daar destijds op gereageerd?
- Zijn er door de autoriteiten eerder controles op het landgoed geweest?
- Zo ja, kunt u dan de jaren noemen wanneer deze controles zijn geweest?
- Zijn daar tijdens eerdere controles “ongewenste activiteiten” geconstateerd?
- Zijn er tijdens die controles, als deze er al zijn geweest, gesproken over de Wet Natuurbescherming en de voorwaarden waarop gesnoeid of gekapt mag worden?
- Als er eerder wel gekapt is, zoals Villapark Tegenbosch en wellicht ook op andere locaties op het landgoed zonder aanvraag, melding of handhaving, kan er dan sprake zijn van gewoonterecht?
Rudy Reker
Tjerk Langman
https://www.ed.nl/eindhoven/philips-broer-mogelijk-vervolgd-voor-illegale-bomenkap-we-zullen-moeten-leven-met-de-gevolgen~a93444e4/
https://www.ed.nl/eindhoven/ondanks-herenakkoord-zijn-broers-philips-op-de-vingers-getikt-vanwege-illegale-kap-op-landgoed-wielewaal-in-eindhoven~ade294ca/
De naam Lijst Pim Fortuyn of LPF is voor het Eindhovend Dablad te moeilijk.
Antwoord van burgemeester en wethouders
Voorafgaand aan de beantwoording van de vragen:
De gemeente Eindhoven wil de erkenning en waardering voor wat de familie Philips voor de stad Eindhoven betekend heeft, en nog steeds betekent, graag benadrukken. De familie heeft altijd goede zorg gedragen voor het groen op
diens grondgebied, waarmee een zeer belangrijke bijdrage geleverd wordt aan de groenstructuur die we in Eindhoven hebben.
1. Het is aannemelijk te veronderstellen dat er in ruim honderd jaar meerdere bomen op het landgoed zijn gekapt. Want snoeien is bloeien. Hoe zijn de autoriteiten hier in het verleden mee omgegaan?
De gemeente Eindhoven heeft geen informatie van eerdere bomenkap op het desbetreffende landgoed. Hierdoor kan er geen uitspraak gedaan worden over of-, en zo ja hoe de gemeente hier in het verleden mee is omgegaan. In
algemene zin is de procedure zo dat, wanneer er een melding wordt gemaakt over mogelijk illegale bomenkap, dit gecontroleerd wordt waarna al dan niet handhaving plaatsvindt.
2. Frits Philips heeft rond de eeuwwisseling op zijn landgoed het ‘Villapark Tegenbosch’ gebouwd. Hoe hebben de autoriteiten daar destijds op gereageerd?
Het terrein waar zich nu de villa wijk Tegenbosch bevindt was voorheen het complex van tennis en hockeyvereniging PSV Tegenbosch. Op het terrein bevonden zich hockeyvelden, tennisbanen, een clubhuis en parkeerplaats
alsmede een aantal bomen rondom het clubhuis. Tussen 2003 en 2010 zijn er diverse werkzaamheden aan de opbouw van de wijk uitgevoerd. Tot dat moment was er geen sprake van bomenkap. In 2010 is het clubhuis gesloopt
en zijn de bomen die hieromheen stonden gekapt. Voor zover we kunnen nagaan is de bouw van villawijk Tegenbosch verlopen volgens alle regels en procedures die daarop van toepassing waren. De gekapte bomen zijn (zoals
gebruikelijk) ruimschoots gecompenseerd met nieuw “groen” in de villawijk. Uiteindelijk is er nu meer groen op het terrein dan ten tijde van het gebruik van het terrein als sportaccommodatie.
3. Zijn er door de autoriteiten eerder controles op het landgoed geweest?
Omdat het landgoed privaat eigendom is, en omdat het zich buiten de grens bebouwde kom Wet natuurbescherming bevindt en derhalve in eerste instantie onder de jurisdictie van de Provincie valt, zijn er vanuit de Gemeente
Eindhoven voor zover bekend geen controles geweest op het desbetreffende landgoed. Het is niet bij de gemeente bekend of er vanuit de provincie controles zijn geweest.
4. Zo ja, kunt u dan de jaren noemen wanneer deze controles zijn geweest?
Zie antwoord onder vraag 3
5. Zijn daar tijdens eerdere controles “ongewenste activiteiten” geconstateerd?
Zie antwoord onder vraag 3
6. Zijn er tijdens die controles, als deze er al zijn geweest, gesproken over de Wet Natuurbescherming en de voorwaarden waarop gesnoeid of gekapt mag worden?
Zie antwoord onder vraag 3
7. Als er eerder wel gekapt is, zoals Villapark Tegenbosch en wellicht ook op andere locaties op het landgoed zonder aanvraag, melding of handhaving, kan er dan sprake zijn van gewoonterecht?
Omdat het bij gewoonterecht om ongeschreven regels gaat, moet aan de hand van feiten en omstandigheden worden bepaald of daar sprake van is.
Gewoonterecht komt vooral aan de orde als betrokkenen dit als “rechtsbron” inbrengen in een juridisch geschil. Op dat moment zal worden besproken en beoordeeld of gewoonterecht wordt aangenomen én of daardoor bijvoorbeeld
een uitzondering ontstaat op de normale regels. In dit geval is de provinciale overheid de bevoegde autoriteit omdat deze toeziet op naleving van de regels voor de bescherming van bomen en andere houtopstanden buiten de
bebouwde komgrens Wet natuurbescherming van gemeenten. Bij overtreding van de regels over kappen van bomen is het strafrecht van toepassing. De vraag of hier sprake is van doorslaggevend gewoonterecht zal naar het zich
laat aanzien niet in juridische zin worden beantwoord. Wij hebben namelijk vernomen dat de provincie geen vervolging wenst en een andere benadering kiest.
Eindhoven, 14 oktober 2021