Baekelandplein

Bijlage Commissievergadering 27 mei 2025

Op dinsdag 18 juni 2024 – inmiddels bijna een jaar geleden – ontving ik per e-mail een hulpverzoek van een ondernemer/exploitant op het Baekelandplein. De aanleiding was een brief van de gemeente Eindhoven van 9 januari 2024, waarin aan alle daar gevestigde ondernemers werd meegedeeld dat er gewerkt wordt aan een nieuw vergunningenbeleid. Volgens de gemeente valt deze locatie onder de categorie ‘schaarse vergunningen’.

Tijdens mijn eerste gesprek ter plaatse bespraken we de gevolgen, als de wet ‘schaarse vergunningen’ van kracht zou worden. Niet alleen komt de continuïteit van hun bedrijf in gevaar, maar neemt ook de veiligheid op- en rond het plein af. Wij spraken vervolgens met meerdere collega-ondernemers, die allemaal dezelfde zorgen deelden.

Opvallend was dat de directie van het Leger des Heils – aan wie ik het voorgenomen beleid eveneens voorlegde – hier niet eerder door de gemeente over was geïnformeerd. Hun standpunt loopt volledig parallel met dat van de ondernemers op het Baekelandplein.

Bij de beantwoording van onze eerste raadsvragen in juni 2024 werd al snel duidelijk dat de gemeente geen oog had voor de concrete problemen en zorgen die wij namens de ondernemers via raadsvragen naar voren hadden gebracht. Ook vervolgvragen en twee gesprekken met de burgemeester, telkens bijgestaan door ambtenaren, leverden geen enkel begrip of resultaat op.

Laat er geen misverstand over bestaan: op het Baekelandplein is géén sprake van overaanbod of chaos. Er is juist sprake van stabiliteit, professionalisering en samenwerking tussen exploitanten en sekswerkers. Hier is in de afgelopen jaren hard voor gewerkt. Het voornemen om de wet schaarse vergunningen hier toe te passen, ondergraaft deze vooruitgang volledig.

Op 8 april jl. vond op verzoek van meerdere raadsleden een werkbezoek plaats in één van de kamerverhuurpanden. Vertegenwoordigers van alle Eindhovense fracties en enkele ambtenaren kregen daar de kans vragen te stellen aan ondernemers van seksinrichtingen op het Baekelandplein en elders in de stad. Ook een sekswerker deed haar verhaal en uitte diepe bezorgdheid over het nieuwe vergunningenbeleid.

Een dag eerder, op 7 april, organiseerde de gemeente een twee uur durende bijeenkomst met een klankbordgroep voor Zeeland, Brabant en Limburg https://www.seksworks.nl/ . Hoewel alle Eindhovense seksinrichtingen waren uitgenodigd, hadden bestuursleden van de klankbordgroep en aanwezige ambtenaren vooraf niet stilgestaan bij de problemen die ‘schaarse vergunningen’ zouden veroorzaken indien deze wet in deze branche zou worden ingevoerd. Met name voor het sociale aspect en de veiligheid voor de daar werkzame dames wordt gevreesd als er bestaande exploitanten, die goed in teamverband functioneren, door de herziening van het vergunningenbeleid moeten verdwijnen. Op verzoek van de ondernemers was ik daarbij aanwezig.

Het is onbegrijpelijk dat de gemeente bij de invoering van het ‘schaarse vergunningenbeleid’ geen onderscheid maakt tussen een oliebollenkraam, een viskraam of raamprostitutie op het Baekelandplein.

Naast de economische en sociale gevolgen van het schaarse vergunningenbeleid, brengt de sluiting van ramen ook ernstige problemen met zich mee op het gebied van veiligheid en werkverdeling. Dit wordt versterkt door de bestaande piketregeling en de beperkte beschikbaarheid van exploitanten. Overdag piketdiensten van 08.00 tot 18.00 uur door 1 persoon. Vanaf 18.00 uur tot 02.00 uur door 2 personen met piketdiensten van ieder 8 uur. En dat 7 dagen van de week.

Wij mogen constateren dat de huidige handelswijze van de gemeente Eindhoven zeer onzorgvuldig is, omdat de selectieprocedure bij ‘schaarse vergunningen’ rekening kan en mag houden met:

• de volksgezondheid;
• de doelstellingen van het sociaal beleid;
• de gezondheid en veiligheid van werknemers of zelfstandigen;
• de bescherming van het milieu;
• het behoud van cultureel erfgoed;
• andere dwingende redenen van algemeen belang.

Deze uitzonderingen zouden een geldige reden kunnen zijn om het ‘schaarse vergunningenbeleid’ voor seksinrichtingen, zoals de gemeente dat nu doet, niet in te voeren. Veel ondernemers voelen de tijd dringen.

Terugblik op de afspraak uit 1998
In 1998 tekende elke exploitant van raamprostitutie in Woensel-West een intentieovereenkomst. De vergunningen met een contract zonder einddatum, zouden dan verhuizen naar het Baekelandplein, waarna de raamprostitutie elders in Woensel-West zou verdwijnen. Dit plan kwam tot stand onder leiding van de gemeente Eindhoven, woningcorporatie Trudo, politie, Leger des Heils, GGD en andere partners, met steun van een Europese subsidie van enkele miljoenen.

Casco-verhuur en eigen investering
De gemeente c.q. Trudo verhuurt de panden aan het Baekelandplein casco; de exploitanten zorgden zelf voor de inrichting volgens vergunning- en arbo-eisen. Na onderhandelingen in 2004 werden onder meer de ramen vergroot. De ondernemers investeerden vele tienduizenden euro’s om hun panden bedrijfsklaar te maken en mochten deze zo lang exploiteren als zij dan wensten. Mits zij zich zouden houden aan de wet en bestaande afspraken,

Overdracht via erfopvolging
Op 4 maart 2004 werd vastgelegd dat bij overlijden de vergunning via erfrecht kan overgaan op erfgenamen, mits zij een nieuwe vergunning én huurovereenkomst krijgen. Sindsdien bleven de afspraken ongewijzigd—tot de brief van 9 januari 2024, waarin het nieuw vergunningenbeleid werd aangekondigd.

Het nieuwe vergunningenbeleid

• Duur en verlenging:
Een eerste vergunning geldt vijf jaar. Bij goed gedrag en een nieuw BIBOB‑onderzoek op kosten van de aanvrager, kan verlenging voor maximaal nóg vijf jaar worden aangevraagd. Dan is het over en uit en moet de ondernemer het pand casco opleveren. Aan eerdere huurperioden kan niemand rechten of compensatie aan ontleden.

- Einde exploitatietermijn
Na tien jaar moet de exploitant het pand dan casco opleveren, zonder recht op compensatie voor eerdere huurperiodes. Na tien jaar verliest de ondernemer alle rechten op het pand én is
hij zijn volledige, verplicht geïnvesteerde inrichting kwijt. Die tienduizenden euro’s aan verbouw‑ en inrichtingskosten krijgt niemand vergoed.

De nadelige gevolgen voor het Baekelandplein zullen niet zijn te overzien, temeer omdat ook het specialisme van de huidige exploitanten, die in deze branche noodzakelijk zijn, dan komen te vervallen.

- Onzekerheid:
Binnen bestaande contracten kan men slechts een vergunning voor drie jaar verkrijgen, tenzij men ‘de gelukkige winnaar’ is van een loting onder ruim honderd kandidaten, dat is een vrijwel kansloze procedure.

- Terughoudend met investeringen
Door de onzekerheid van een verdere exploitatiemogelijkheid na de 3 of 5 jaar die in het contract staan, zullen ondernemers op een bepaald moment geen investeringen meer doen om het pand en het plein up-to-date te houden. De verloedering ligt dan op de loer.

- Panden blijven leeg
Omdat een opvolger eerst gevonden én gescreend moet worden, kunnen panden, zoals is gebleken, gemakkelijk een jaar of langer leegstaan. Dat leidt tot extra kosten en minder            veiligheid, omdat gezamenlijke piketdiensten niet meer zijn op te brengen én betaalbaar zijn.

- Risico’s voor leefbaarheid en veiligheid;
De huidige exploitanten hebben samen voor honderd jaar ervaring en weten waarop te letten en kunnen signaleren wanneer er misstanden of verkeerde dames met bijvoorbeeld een pooier op het plein terecht komen. De dames voelen zich veilig bij de oude garde, de nieuwe is niet op de hoogte van regels en het verantwoord werken met deze vrouwen.

Oorspronkelijk was het Baekelandplein bedoeld als een stabiel, deskundig raamprostitutiegebied. Door het nieuwe ‘wurgcontract’ van 3 jaar, plus maximaal 5 jaar bij nieuwe exploitanten
schaadt de gemeente de opgebouwde continuïteit. De samenwerking tussen ondernemers / exploitanten én de samenwerking met politie en justitie – essentieel om misstanden zoals
gedwongen prostitutie of drugshandel te voorkomen – komt daarmee onder druk.

- Een locatie om trots op te zijn:
Het Baekelandplein blijft een voorbeeld voor Brainport Eindhoven: een plek waar professionaliteit en veiligheid hand in hand gaan, mits de gemeente blijft meedenken in plaats van onnodig nieuwe belemmeringen opwerpt. Alle ondernemers van het Baekelandplein willen graag op de huidige voet doorgaan, omdat zij ervan overtuigt zijn dat bij het nieuwe     vergunningenbeleid zoals de gemeente dat voorstaat er allen maar verliezers zullen zijn. Dat trots zijn gaat niet vanzelf. Zeker hier, zal de liefde van twee kanten moeten komen.

Daarnaast zijn er bij de herziening van het vergunningenbeleid langdurige gevolgen voor ondernemers en sekswerkers. Door het maatschappelijke taboe op hun voormalige beroep komen deze ondernemers en de daar werkzame dames zelden of niet in aanmerking voor reguliere functies. Het opbouwen van een nieuwe carrière wordt daardoor flink bemoeilijkt – wat extra schrijnend is nu zij na jaren van hard werken en forse investeringen hun leven volledig moeten omgooien. Dat de eerste langjarige vergunningen in 2005 zijn gegeven, betekend dat er binnen afzienbare tijd 80% van de panden langdurig leeg komen te staan, voordat de nieuwe exploitant zijn ramen kan openen.

Duidelijk is wel dat er meer bovengrondse criminaliteit komt als zoveel panden vanwege deze procedure gesloten zijn. De dames zullen uitwijken naar ondergrondse locaties zoals hotels, parkeergarages en de straat waar geen hulp of controle is, die de dames in het kader van het sociaal aspect en veiligheid kunnen helpen. Daarnaast is de kans reëel dat de prostitutie zich buiten het Baekelandplein en in de omgeving weer gaat toenemen. Dat is toch iets wat wij niet moeten willen.

Rudy Reker, Lijst Pim Fortuyn
Danielle Stijntjes, VVD